Brandnetel: een veelzijdig en heilzaam kruid!
Een van de mooiste voorjaarskruiden die ik ken is de Brandnetel: door velen verguisd als onkruid, terwijl het zoveel mooie toepassingen kent! Naast de bloedreinigende, opbouwende en geneeskrachtige eigenschappen wordt de brandnetel onder andere ook gebruikt om neteldoek mee te maken, haren te wassen, en te verwerken in heerlijke gerechtjes. Ook is het een waardevolle bodemverbeteraar (het haalt een teveel aan stikstof uit de bodem en geeft voedingstoffen terug) en biedt het huis aan de rupsen van tal van vlindersoorten. En zonder rupsen geen vlinders! Als je dit allemaal weet ga je toch met heel andere ogen naar de Brandnetel kijken?
In deze blog vind je een aantal tips en recepten:
- Determineren Grote- en Kleine brandnetel
- Brandnetel Oogsten
- Recept Brandnetel Haarspoeling
- Recept Brandnetel Kaaskoekjes
- Recept Wilde dressing met Brandnetel
- Recept Gerstrisotto met Brandnetel
Determineren Grote- en Kleine brandnetel:
De Kleine brandnetel (Urtica urens, ‘urens’ betekent ‘branden’) is dus kleiner, hij komt ongeveer tot kniehoogte. Hij is eenhuizig, eenjarig, heeft een wit penworteltje en enkel brandharen. Dat laatste maakt de Kleine brandnetel een stuk agressiever.
Het verschil tussen de twee is goed te zien aan de bloeiwijze: De bloemen van de grote brandnetel hangen in een soort aren naar beneden. De bloemtrosjes van de kleine brandnetel staan rechtop.
Beiden zijn bruikbaar, voor medicinale doeleinden heeft de Grote brandnetel de voorkeur.
Als je verse brandnetels oogst zorg je er natuurlijk voor dat je zeker weet dat ze op een schone plek groeien, bijv. niet naast de snelweg, op hondenuitlaatplekken of vervuilde grond. Je stemt je eerst af op de plant en vraagt als het ware of het goed is dat je mag oogsten. We snijden of knippen vervolgens met een scherpe schaar- of mes (niet plukken, dat vindt de plant niet fijn) in rust en met respect voor de plant de jonge top af- zo'n 4 tot 6 blaadjes van de bovenkant. De jonge toppen zijn het lekkerst en het minst vezelig, en zo kan de brandnetel zich weer goed herstellen. Als je klaar bent bedank je de plant voor zijn gift.
Je kunt ook gedroogde biologische brandnetel kopen, maar ik vind werken met verse kruiden het fijnst.
BRANDNETEL RECEPTEN:
Zoals hierboven al beschreven is de brandnetel een enorm veelzijdig kruid!
De inwendige mens heeft er baat bij, bijvoorbeeld in de vorm van thee, tinctuur, of in gerechten... Ook voor de uitwendige mens is het een weldaad, bijvoorbeeld gebruikt in trekzalf, als haarspoeling, productie van neteldoek, als verfplant, papierplant... De lijst van toepassingen is te lang om op te noemen, hieronder een paar makkelijke recepten voor een voedende haarspoeling en een paar lekkere gerechtjes.
Let op:
Brandnetel bevat histamine, bij overgevoeligheid voor histamine kan onderstaande recepten beter niet gebruiken.
RECEPT:
'Brandnetel haarspoeling':
RECEPT:
'Brandnetel Haarspoeling':
Een natuurlijk haarspoeling die de balans van je haar en hoofdhuid herstelt, waardoor de structuur verbetert en je haar gaat glanzen. Bovendien helpt het tegen vet haar, roos, en kalmeert het een geïrriteerde hoofdhuid.
Benodigdheden:
- Twee handen vol verse brandnetelbladeren of 6 eetlepels gedroogde bladeren
- 400ml water
- Pan of waterkoker
- Zeef
- Trechter
- Gesteriliseerd flesje (flesje even in water koken, of ontsmetten met alcohol)
Werkwijze:
- Kook het water
- Laat het water een paar minuten afkoelen tot +/- 80°C
- Voeg het verse of gedroogde blad toe
- ongeveer 15 minuten laten trekken;
- Zeef het mengsel af en vang het vocht op
- Laat de ‘thee’ verder afkoelen maar hou het op kamertemperatuur;
- Je kunt eventueel een scheutje (biologische) appelazijn toevoegen voor extra reinigings- en glanseffect.
- Schenk de thee in een fles of flacon en neem mee naar de badkamer;
- Gebruik na het wassen van je haren deze thee, door het langzaam over je haren te spoelen en het zo goed mogelijk te verdelen.
- Naspoelen is niet nodig.
Houdbaarheid: Een week mits in de koelkast bewaard
RECEPT:
'Brandnetel-Kaaskoekjes':
Dit recept is met brandnetel, maar ze zijn ook niet te versmaden met andere voorjaarskruiden zoals daslook, zevenblad of kraailook.
Benodigdheden:
- 1 flinke hand vol brandnetels of een klein handje gedroogde brandnetels (of andere wilde kruiden)
- 300 gram speltmeel of ander meel
- 200 gram roomboter op kamertemperatuur
- 150 gram geraspte belegen kaas
- 2 eierdooiers
- mespunt zout
Werkwijze:
- Was de verse brandnetels goed, droog ze en snijd of knip ze in kleine stukjes.
- Meng het meel, de roomboter, brandnetels, eierdooiers en 125 gram geraspte kaas goed door elkaar totdat je een vaste bal deeg hebt.
- Rol deze bal in een of meerdere rolletjes van ca. 3 cm doorsnede, zodat je er ronde plakken van kunt afsnijden.
- Leg de rollen met wat folie er overheen een half uurtje in de koelkast.
- Verwarm de oven voor op 175 °C.
- Haal de rollen uit de koelkast en snijd ze in dunne plakjes van ongeveer 2,5 mm.
- Leg ze op een met bakpapier bekleed bakblik.
- Verdeel de rest van de kaas over de ronde kaaskoekjes.
- Bak de kaaskoekjes goudgeel/lichtbruin in 20 min. Blijf in de buurt om te checken of het niet te hard gaat
Heerlijk voor de hartige trek!
RECEPT:
'Wilde dressing met Brandnetel':
Brandnetel is in het voorjaar op zijn allerlekkerst. Voor daslook is het misschien nog nét iets te vroeg nu, maar dit kan je ook door knoflook vervangen:
Benodigdheden:
- 1 eetl tahin
- 3 eetl water
- 6 blaadjes daslook (of een teentje knoflook)
- handvol brandnetelblad
- sap van 1/2 citroen
- snufje zeezout
Werkwijze:

- Blancheer het brandnetelblad kort in kokend water. 1 minuut is voldoende.
- Schep de blaadjes uit het water, laat afkoelen en pers ze goed uit.
- Roer de tahin los met het water.
- Voeg het citroensap toe, samen met de fijngesnippperde daslookblaadjes of de knoflook
- Mix de brandnetel erdoor en breng op smaak met zeezout.
RECEPT:
'Gerstrisotto met Brandnetel en Daslook':
Benodigdheden:
- Een kleine emmer jonge brandneteltoppen
- Een paar daslookbladeren (of knoflookteentjes)
- 1 ui
- Olijfolie of roomboter
- 200 g parelgerst of risottorijst
- 700 ml brandnetelbouillon (recept hieronder)
- 70 g Parmezaanse of oude kaas
- Zwarte peper
- Keltisch zeezout
- Optioneel: een handvol madeliefjes (die zijn eetbaar!)
Werkwijze:
- Doe de brandnetels in een pan met 1 l bouillon.
- De bouillon kan je zelf trekken of je kan bouillonpoeder of een –blokje gebruiken.
- Breng de bouillon zachtjes aan de kook en kook de brandnetels 5 minuten.
- Giet de bouillon af door een zeef en druk het vocht uit de brandnetels.
- Vang het vocht op in een kom.
- Snijd de gekookte brandnetels fijn.
- Snijd de daslookbladeren in kleine reepjes en de ui in stukjes.
- Fruit de ui in de olie of boter tot ze glazig is.
- Voeg de gerst toe, bak even mee en roer de daslookbladeren en brandnetels er doorheen.
- Voeg beetje bij beetje ongeveer 700 ml van de bouillon toe tot de gerst al het vocht heeft opgenomen en gaar is.
- Rasp de kaas en roer door de risotto heen en voeg ruim zwarte peper toe.
- Proef en voeg eventueel wat zout toe.
- Roer en serveer met een paar madeliefjes.
Veel plezier en eet smakelijk!
Kruidige Groet,
Gerry