Voorjaarsfeestje
De naam alleen al spreekt (voor mij) enorm tot de verbeelding; Het moet wel een erg lief kruidje zijn voor de mens. En dat is het ook:
Dit kleine plantje met bijzondere eigenschappen bloeit in april en mei met kleine witte bloempjes. De bloempjes geven een heerlijk zoete geur af.
Vanwege de fijne geur én insectenwerende werking werd dit kruid vroeger (gedroogd) gebruikt in matrassen en linnenkasten. Een van zijn volksnamen is ook wel ‘Wiegstro’. Een Christelijk verhaal vertelt dat Maria Lievevrouwebedstro in het wiegje van Jezus legde. Niet moeilijk om te bedenken hoe het kruid aan zijn mooie naam komt.
Ook kan er een smaakvolle ‘Meidrank’ of ‘Meiwijn’ van de bloeiende bloempjes getrokken worden. Alweer zo’n veelzijdig kruid!
Voordat ik vertel over meer toepassingen en het Meiwijn recept deel, vind je hieronder wat meer over zijn geschiedenis en botanie
Geschiedenis en bijzonderheden
Het kruid wordt al eeuwenlang aangewend voor tal van toepassingen.
We hebben hierboven al even kunnen lezen over het gebruik in bed- en linnengoed en het aromatiseren van drankjes.
Het werd, zo zegt men, ook wel gebruikt als tabaksvervanger: Een mengsel van gedroogd Lievevrouwebedstro, Klein hoefblad en enkele muntsoorten kon men gebruiken als kruidentabak en zou helpen om van een nicotineverslaving af te komen.
Het plantje wordt graag door vee gegeten, het zou de melk een aangenaam aroma geven.
Planten van deze familie (Sterbladigen of wel Rubiaceae) hebben de eigenschap melk te kunnen stremmen. Dit gebruik wordt nog steeds in Toscane toegepast, het maakt de kaas zoeter en milder.
In diverse volksgebruiken kende men het kruid allerlei krachten toe; Het zou bescherming bieden tegen kwade invloeden en ziekten, en welvaart en succes aantrekken. Bij de Germanen was Lievevrouwenbedstro gewijd aan de godin Freya en werd er liefdesmagie en vruchtbaarheid aan toegeschreven.
Galium Odoratum
De wetenschappelijke naam 'Galium Odoratum' stamt uit het Grieks. Galium is afgeleid van ‘gala’, dat melk betekent. Waarschijnlijk afgeleid van zijn melkstremmende eigenschappen.
‘Odoratum’ betekent ‘geurend’. Als je ooit de onmiskenbare geur van Lievevrouwebedstro geroken hebt weet je dat de naam het kruid eer aandoet!
Volksnamen en Standplaats:
Een aantal volksnamen verwijzen naar zijn standplaats. “Woudmeester”, “Master of the woods” en in Duitsland “Waltmeister”. Hij verblijft graag aan bosranden en omgevingen die daarop lijken.
Lievevrouwebedstro doet niet zo moeilijk, in de schaduw is het prima. Met de dunne kruipende wortelstokken met veel uitlopers verspreidt het kruid zich makkelijk zonder echt te woekeren.
Een mooie bodembedekker, waarvan de nectar veel insecten aantrekt.
Sterbladigen, de kracht van de Rubiaceae
Lievevrouwebedstro is lid van de sterbladigenfamilie (Rubiaceae).
Als je naar het blad kijkt zie je waar deze familie zijn naam aan ontleent.
De blaadjes staan als een kransjes om de stengel, als een sterretje dat ons toelacht.
Je kent vast wel meer van deze familieleden: Kleefkruid, Meekrap en Walstro.
Naast hun eerdergenoemde melkstremmende eigenschappen hebben de Rubiaceae familieleden een bijzondere inhoudsstof gemeen, namelijk Rubiaglycosiden.
Deze inhoudsstof geeft een rode verfkleur, en heeft in het algemeen een gunstige werking op de urinewegen. Dit laatste zien we ook terug in de beschrijvingen van zijn geneeskrachtige toepassingen.
Geneeskrachtige werking
Constitutie:
Zoals een echt voorjaarskruid betaamt kan dit kruid onze constitutie ondersteunen.
Het werkt bloedzuiverend via de lymfen, bloedverdunnend en vuurt de gal aan waardoor onze spijsvertering verbeterd wordt.
Zo wordt ons lichaam gereinigd.
Zenuwstelsel:
Het zoete karakter en geur (die onder ander duidt op de stof ‘cumarine’) doet al een beetje de werking op ons zenuwstelsel vermoeden;
Lievevrouwebedstro is ‘lief’ voor de mens. Het werkt kalmerend en slaapbevorderend.
Urinewegen:
Lievevrouwebedstro werkt ontkrampend op het nier-blaasgebied, waardoor het kruid o.a. vochtafdrijvend werkt. Er wordt geschreven dat het kruid zelfs ingezet kan worden tegen nierstenen.
(Let op: Onder andere niet gebruiken in combinatie met bloedverdunnenende middelen of andere cumarine bevattende kruiden. Niet gebruiken tijdens zwangerschap. Gebruik in hoge mate kan misselijheid en hoofdpijn veroorzaken. Ga niet thuisdokteren en raadpleeg eerst een deskundige bij voordat je kruiden geneeskrachtig gaat toepassen)
Vier het voorjaar: Meiwijn Recept
Zoals boven al even beschreven is ‘Meidrank’ of ‘Meiwijn’ al sinds de Germanen een geliefd drankje om het voorjaar mee te vieren.
Het was de Benedictijner monnik Wandalbert die in het jaar 854 voor het eerst de naam Maitrank vermeldde:
De ‘Meitrank’ of ‘Maiwein’ drinkt men in de lente nog steeds in Belgisch Lotharingen de Elzas, Duitsland en Oostenrijk.
Dat lijkt me nou een leuk gebruik om eens uit te proberen!
Benodigdheden:
- 1 bosje (bloeiende) lievevrouwebedstro
- 1 fles moezelwijn (of andere fijne fruitige wijn)
- 50 gr. Rietsuiker
- ½ Glas water
- 1 perssinaasappel
Werkwijze:
- Maak de takjes lievevrouwebedstro wat kleiner door ze met een mesje door te snijden
- Giet de wijn op het kruid en laat afgedekt een uur trekken op een koele plek.
- Zeef de wijn af en zet even weg.
- Zet intussen het water op en voeg de suiker toe. Laat dit koken tot een suikerstroop (voorzichtig, suikerstroop is erg heet- je kunt je er lelijk aan verbranden als je morst!)
- Laat de suikersiroop afkoelen (laat het niet helemaal stollen) en voeg dit bij de wijn.
- Roer even door laat het afkoelen
- serveren met ijsklontjes als aperitief
*Mocht je dit recept zonder alcohol willen maken probeer het dan gerust met alcoholvrije wijn of een vruchtensap.
(Let op, ook bij de Meiwijn gelden eerdergenoemde contra-indicaties)
Proost, op het voorjaar!
Gerry